Konserwacja i renowacja mają różne podejście do sposobu traktowania dzieł sztuki.                                                          Konserwacja ma zawsze charakter zachowawczy i skupia się na przywróceniu obiektu do jego pierwotnego stanu, zahamowania procesu degradacji. Oznacza to minimalną ingerencję w strukturę obrazu oraz użycie jak najskromniejszych środków. Konserwator dzieł sztuki powinien zapewnić aby oryginalna  wizja artysty nie została  zmieniona, a obiekt zachował swój autorski charakter. Zarówno zabiegi konserwatorskie jak i użyte materiały powinny być odwracalne, nie mogą powodować stałych zmian w obiekcie.

Renowacja nie koncentruje się na historycznych zmianach spowodowanych upływem czasu. Renowacja ma na celu poprawę wyglądu obiektu, który dość często uległ uszkodzeniu. Są to działania zmierzające do przywrócenia do stanu przypominającego ich pierwotny, nieuszkodzony  wygląd. Renowacja skupia się przede wszystkim na poprawie wyglądu, a nie na oryginalnej formie.

Zapraszamy do kontaktu z nami aby uzyskać informację o stanie zachowania swojego obrazu.

·     Wykonanie kopii malarskich w technologii zgodnej z epoką.              

Badanie stanu zachowania obrazu:

Płótno

 Sprawdzamy, czy płótno jest równomiernie naprężone,  nie jest poluzowane, sfalowane i nie wymaga prostowania i ponownego nabicia na krosno.  Badamy elastyczność płótna, czy nie jest kruche, przesiane, czy krajki nie są osłabione, czy nie ma mechanicznych uszkodzeń (dziur, pęknięć),  czy nie ma starych napraw (łaty lub dublaż od odwrocia).

Zaprawa

Sprawdzamy jaki jest stan zaprawy czy jest spoista i się nie kruszy, czy są ubytki spękania czy, jest dobrze związana z podłożem. Odpadającą zaprawę podkleja się, ubytki wypełnia odpowiednio dobranym kitem, a następnie punktuje scalając kolorystycznie polichromię. Dzięki temu zabiegowi zostaną zlikwidowane wszystkie nierówności.

Warstwa malarska

         Sprawdzamy czy, warstwa malarska nie jest zabrudzona, przemyta, zadrapana, czy są ubytki i czy widać stare retusze, przemalowania. Należy obejrzeć lico obrazu i sprawdzić czy, nie ma luźnych, odstających osypujących się łusek farby. Końcowym etapem  konserwacji jest wykonanie retuszy naśladowczych scalających ubytki warstwy malarskiej. Jest to bardzo pracochłonne zadanie wymagające wiedzy i doświadczenia aby odtwarzane fragmenty były dobrze scalone,  nie odróżniały się od  pozostałych fragmentów obrazu. Do wykonywanych retuszy stosujemy materiały odwracalne. Oczyszczenie lica  przywróci dawny koloryt, obraz odzyska głębie, wyrazistość, intensywność kolorów.

Werniks.

Sprawdzamy czy został równomiernie położony, jaka jest jego grubość, czy jest spękany, pożółkły, zmatowiony. Nawarstwione, stare werniksy nie pełnią funkcji ochronnych i zakłócają  przezroczystość i kolorystykę obrazu. Obraz pozbawiony jest głębi, intensywności koloru. Usunięcie ciemnego, pożółkłego werniksu odsłonić może wiele, ważnych nie widocznych wcześniej szczegółów. Werniks usuwamy przy pomocy odpowiednio dobranej mieszanki rozpuszczalników. Po zakończeniu prac konserwatorskich możemy położyć werniks końcowy: matowy, satynowy lub błyszczący. Najczęściej stosujemy werniksy matowe lub pośrednie satynowe. Jeżeli jednak chcemy wydobyć, zintensyfikować kolorów to możemy położyć werniks błyszczący. Nowy werniks stanowi  ochronę zabezpieczającą warstwę malarską  przed kurzem, brudem, wilgocią. Ponadto, kolorystyka staje się bardziej wyrazista, pogłębiona, zwiększa się kontrast obrazu, daje on wrażenie przestrzenności

Rama

             Należy sprawdzić, czy jest wystarczająco mocna i obraz jest w niej bezpiecznie osadzony, czy jest właściwe mocowanie, czy narożniki nie są rozklejone, zdobienia nie są spękane i nie ma braków  w ornamentach, czy złocenia  nie są zniszczone i zabrudzone, czy drewno jest zdrowe i nie ma szkodników , czy jest wystarczający luz umożliwiający napięcie płótna klinami

Dodatkowe badania pomagające określić stan zachowania obrazów:

Fotografia w świetle widzialnym.

Wykonujemy dokumentację fotograficzną pokazującą jaki był stan zachowania obrazu przed konserwacją w trakcie (np. odkrywka) i po konserwacji.

Fotografia w świetle widzialnym ma jednak szereg ograniczeń:

A)    Nie możemy dostrzec i zarejestrować obszarów uzupełnień, wcześniejszych retuszy, przemalowań, które mają istotny wpływ na zakres wykonywanej konserwacji.

B)    Nie pokazuje różnic między barwnikami. Postarzały, pożółkły werniks traci swoją transparentność dla światła widzialnego, co utrudnia dokładne zbadanie warstwy malarskiej.

 Promieniowanie ultrafioletowe.

Promieniowanie UV wykorzystujemy do wstępnego badania obrazów. W fotografii UV, na soczewce kamery jest umieszczony filtr pochłaniający, blokujący światło widzialne. Specjalnie zaprojektowane lampy fluorescencyjne emitują promieniowanie UV. Dzięki temu możliwie jest dotarcie ultrafioletu odbitego do badanego obiektu.

Co wykrywa fotografia fluorescencyjna,  ultrafioletowa:

Możemy uzyskać dodatkowe informacje niewidoczne w świetle widzialnym:

1.     Dzięki fotografii fluorescencyjnej możemy określić miejsca wcześniejszych retuszy,

 przemalowań, szkiców, ponieważ pojawiają się one jako ciemne plamy w przeciwieństwie do oryginalnych obszarów fluorescencyjnych.

2.     Pomaga ustalić jakie materiały były wykorzystywane przez autora obrazu.

3.     Pomaga rozpoznać sfałszowane, domalowane później sygnatury. Jest pomocna przy

potwierdzaniu autentyczności oryginalnych podpisów.

4.    Możemy sprawdzić postępy w usuwaniu werniksu, czyszczeniu powierzchni obrazu.

Ograniczenia w badaniu UV:

1.     Stare obrazy lub dawne retusze badane światłem UV (po osiemdziesięciu latach) mogą być trudne do identyfikacji, odróżnienia.

2.     Promieniowanie UV penetruje tylko powierzchniową warstwę obiektu i nie zawsze możemy dotrzeć do wszystkich warstw malarskich obrazu.

Promieniowanie podczerwone, fotografia w podczerwieni

Fotografia w podczerwieni ujawnia "to co niewidzialne", pozwala głębiej zbadać poszczególne warstwy malarskie. Zastosowanie podczerwieni do badania obrazów daje nam dodatkowe możliwości:

1.     Promieniowanie podczerwone przeniknie przez warstwy „nieczytelnego”, postarzałego werniksu.

2. Możemy zobaczyć co leży za warstwą malarską. Wszystkie nawarstwienia na powierzchni obrazu, przemalowania, retusze. Możemy ustalić w jakiej kolejności  powstawały poszczególne warstwy.

3. Możemy zlokalizować fragmenty szkiców, ujawnić rysunek autorski.

4. Pomaga ustalić czy jest to oryginalny obraz, czy też mógł być "przerabiany", falsyfikowany.

5. Może pomóc w odczytaniu niewyraźnej sygnatury.

6.     Możemy bez  czasochłonnych analiz chemicznych zidentyfikować pigmenty.

Badanie rentgenowskie

Promienie rentgenowskie daje dodatkowe możliwości, pozwala głębiej przeniknąć przez warstwy malarskie obrazu niż promieniowanie podczerwone. Skanowanie rentgenowskie jest  użyteczną metodą pozwalającą uzyskać dodatkowe informacje o badanym obrazie:

1.     Możemy ustalić jaki był proces powstawania obrazu, czy obraz był przemalowywany, czy jest autentyczny czy jest to tylko kopia obrazu.

2.     Jakie są poszczególne warstwy obrazu i jaki był proces twórczy artysty.

3.     Możemy odkryć wcześniej namalowane obrazy artysty.

4.     Jakie użyto pigmenty co może mieć  wpływ na przebieg konserwacji i przechowywanie obrazu.

FAQ – NAJCZĘŚCIEJ ZADAWANE PYTANIA

JAK WYKONUJEMY RETUSZE SCALAJĄCE?

Głównym celem konserwacji jest zahamowanie degradacji postępujących zniszczeń. Zadaniem wykonywanych retuszy jest przywrócenie pierwotnych walorów ekspozycyjnych, artystycznych obrazu oraz zatrzymanie postępującego procesu niszczenia. Przed wykonaniem retuszy kładziemy kity, które wyrównują wszelkie nierówności, uzupełniają ubytki w zaprawie i warstwie malarskiej. Jeżeli wykonujemy retusze na oryginalnej warstwie malarskiej to musimy położyć werniks izolacyjny aby oddzielić retusze od oryginalnej warstwy. Przy nakładaniu kolejnej warstwy musimy każdą z nich izolować werniksem izolacyjnym aby nie rozpuścić poprzedniej. Po wyrównaniu powierzchni przystępujemy do wykonywania retuszy naśladowczych. Konserwator musi mieć dobry warsztat, doświadczenie i zdolności artystyczne aby scalić kolorystycznie obraz poprzez retusze i punktowanie. Wykonywane retusze powinny być zgodne z intencją i stylem malarskim artysty oraz powinniśmy uzyskać oryginalny wygląd obrazu. Do wykonywanych retuszy używamy specjalnych farb konserwatorskich. Konserwator za każdym razem wybiera najbardziej odpowiednie farby  ze względu na (kolor, połysk, fakturę, przezroczystość). Przy wykonywaniu retuszy obrazów olejnych stosujemy również retusze akwarelowe, które są farbami laserunkowymi. Dają one efekt przejrzystości, głębi kolorów, załamania światła. Zadaniem retuszy jest takie przywrócenie barwy i faktury aby w świetle widzialnym retusz był niewidzialny i dokładnie odtwarzał oryginalną kompozycje artysty. Jeżeli jest wysoka wartość historyczna konserwowanego obrazu i duże zniszczenia to obowiązuje zasad jak najmniejszej ingerencji w konserwowany obraz i odwracalność dokonywanych zmian.  Po wykonywaniu retuszy kładziemy werniks końcowy.

ILE KOSZTUJE KONSERWACJA, RENOWACJA OBRAZU?

Aby ocenić koszt konserwacji czy renowacji obrazu musimy zbadać stan zachowania obrazu. Określenie stanu zachowania obrazu i zakresu prac jest bezpłatne. Musimy sprawdzić czy: 1. nie ma luźnych odstających, obsypujących się łusek warstwy malarskiej i czy nie ma spękań. 2. Czy warstwa malarska jest czysta czy zabrudzona. 3. Czy werniks został położony. 4. Jaki jest stan płótna, czy nie ma rozdarć, czy płótno nie było dublowane, impregnowane. Czy są ubytki płótna, dziury, pęknięcia rozdarcia. 5. Czy są przemalowania, stare retusze. 6. Czy są ślady usuwania werniksu, przemycia, przetarcia warstwy malarskiej. 7. Czy krosna są prawidłowe. Na tej podstawie możemy określić wymagany zakres prac konserwatorskich i koszt konserwacji.

CZY WYKONANE PRACE KONSERWATORSKIE SĄ ODWRACALNE?

Tak, prace konserwatorskie wykonane przez naszych konserwatorów są w pełni odwracalne. Stosowane materiały są  nieinwazyjne, specjalnie przeznaczone do konserwacji. Używamy najlepszych materiałów i technik, które  stosują znane muzea.

DO CZEGO SŁUŻY WERNIKS?

Pokrycie obrazu werniksem zabezpiecza go przed kurzem, wilgocią i zanieczyszczeniami, chroni przed promieniami UV. Niezawerniksowany obraz szybko traci kolory, żółknie. Werniks wyrównuje powierzchnię, pogłębia kolory, daje wrażenie przestrzenności, spowalnia starzeniu się warstwy malarskiej. Możemy położyć werniks matowy, satynowy, błyszczący. Werniksy muszą być przeźroczyste i usuwalne. Przy konserwacji obrazu podstawową czynnością jest usunięcie starego, spękanego, pożółkłego werniksu.

KIEDY ZALECANE JEST DUBLOWANIE OBRAZÓW?

Dublowanie obrazu  polega na podklejeniu od odwrocia nowego płótna. Zalecane jest aby wszystkie zabiegi konserwatorskie jak najmniej ingerowały w  obraz i powinny być odwracalne. Dlatego, zabieg ten jest ostatecznością  i wykonujemy go  gdy płótno obrazu jest ‘przesiane”  podziurawione, osłabione i nie ma innej metody wzmocnienia płótna. Do niedawna, do dublowania obrazów stosowano masę woskowo- żywiczną. Wadą tej metody jest ryzyko przesycenia płótna i zaprawy masą woskowo-żywiczną co może powodować zmiany widoczne na licu obrazu (ściemnienie obrazu). Ponadto, masę woskowo-żywiczną jest ciężko wyekstrahować. Do dublowania płótna używamy materiałów odwracalnych.

CO TO SĄ RETUSZE NAŚLADOWCZE?

Retusze wykonujemy po to, aby uzupełnić ubytki warstwy malarskiej, scalić kolorystycznie kompozycję obrazu. Wykonanie retuszy wymaga precyzyjnego dobierania kolorów, zdolności artystycznych aby przywrócić pierwotną kolorystykę zgodnie z intencją i stylem malarskim artysty.

Co można zrobić aby chronić swoje obrazy:

1. Obrazy wymagają właściwych warunków przechowywania, stabilnej temperatury,  odpowiedniej wilgotności. Unikajmy wieszania obrazów w pobliżu źródeł ciepła i wilgoci, nad grzejnikami, w łazienkach, kuchni, na wilgotnych ścianach. Nie powinny być również wystawione na ekspozycje słońca. Jednakże,  po 30 latach, każdy obraz  wymaga zabiegów konserwatora co zabezpieczy go przed zniszczeniem.

2.  Pamiętajmy,  obrazy są delikatne i w trakcie przenoszenia czy przechowywania łatwo jest o uszkodzenia mechaniczne (zadrapania, wgniecenia, dziury, uszkodzenie ramy).

3. Unikajmy  „domowych, inwazyjnych sposobów czyszczenia”, bo mogą być zawodne. Pozornie szybkie i skuteczne środki (mydło, detergenty czy woda mają często kwasowe pH i mogą uszkodzić lub przemyć warstwę malarską. Jeżeli okresowo, zamierzamy wyczyścić obraz z kurzu to używajmy do tego suchej, delikatnej szmatki i nie stosujmy wody czy środków chemicznych aby nie „przemywać werniksu i warstwy malarskiej” Jeżeli jednak kurz, brud  jest już w warstwie malarskiej to niezbędne są zabiegi konserwatora.

Jeśli uważasz, że twój obraz  ma problemy i chcesz dowiedzieć się o stanie jego zachowania  to zapraszamy na bezpłatne konsultacje z naszym dyplomowanym konserwatorem tel. 601 20 18 81